تصاویر پلهایی که با تخم مرغ ساخته شدند / این پل را پدر آقامحمدخان قاجار ساخت
تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۰۶۴۵۴
بناها و پلهای تاریخی و قدیمی بسیاری در کشور ما وجود دارد که در ساخت برخی از آنها از تخم مرغ استفاده شده است.
به گزارش همشهری آنلاین، تصور کنید در زمانی که هنوز سیمان و بسیاری از ابزار و آلات مدرن برای ساختمان سازی و معماری بناها وجود نداشت، نیاکان ما چگونه با هوش و ذکاوت خود بناهایی محکم طراحی کردند که تا امروز هم به عنوان آثار باستانی ما سرپا ماندهاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
یکی از این پلها به عنوان نمونه پل زیبایی در استان مازندران است. این روزها کمتر کسی است که نام بابل را نشنیده باشد حتی اگر به آن سفر نکرده باشد. این شهر در زمان گذشته با نام بارفروش معروف بوده است. در ۲ کیلومتری این شهر یک پل قدیمی و تاریخی وجود دارد که به پل محمدحسنخان شهره است.
این پل از روی رودخانه بابلرود میگذرد و قدمت آن به دوره قاجار برمیگردد که به جای پل قدیمیتری ساخته شده است.
تصور کنید در دورانی که هنوز وسایل نقلیه مدرن وجود نداشت، مردم برای تجارت و ارتباط با دیگر نقاط با اسب و قاطر از این پل عبور میکردند. گفته میشود این پل مهمترین راه ارتباطی بین بابل و آمل بوده است.
همچنین این پل بزرگترین راه ارتباطی بخشهای گتاب، بندپی شرقی و بندپی غربی در بابل نیز بوده است. برای همین کاربرد مهمی که داشت، یکبار توسط رضاشاه پهلوی هم مرمت شده است.
زمانی که محمدحسنخان قاجار پدر آقامحمدخان قاجار، شهر بارفروش یعنی همان بابل امروزی را تصرف کرد و در جنگ بر کریمخان زند پیروز شد، این پل را با هزینه ۱۲هزار تومانی روی رودخانه بابل ساخت، برای همین تا اکنون هم به پل محمدحسنخان معروف است.
این پل ۷ چشمه یا طاق اصلی و دو چشمه فرعی دارد و ارتفاع آن از بستر رودخانه ۱۱ متر است. ارزش تاریخی و معماری این پل سبب شد تا برای اینکه آسیب کمتری به پل وارد شود در سالهای اخیر از عبور خودرو روی آن جلوگیری شود. برای این کار مجسمههایی که چگونگی تردد ایرانیان را در آن دوران از روی پل نشان میدهند ساخته شد.
اما نکته جالب توجه در ساخت این پل معماری صفوی بنا و استفاده از سفیده تخممرغ و به گفته برخی دیگر استفاده از زرده تخممرغ و ساروج در ساخت آن است.
البته پل محمد حسن خان تنها پلی نیست که در ساخت آن از تخم مرغ استفاده شده است. حتی در ساخت سی و سه پل اصفهان هم از تخم مرغ استفاده شده است.
دلیل استفاده از تخم مرغ در معماری این پلها به دلیل حالت چسبندگی این ماده غذایی است تا در ترکیب با گل رس و آهک مادهای به نام ساروج تشکیل شود. خاصیت مهم ساروج هم این است که هرچه به آن آب بخورد محکمتر میشود. برای همین در ملات سی و سه پل از سفیده تخم مرغ استفاده شده تا استحکام آن بیشتر شود.
استفاده از تخم مرغ در ترکیبات ساروجدر کل ساروج بهدلیل ضدآب بودنش در معماری ایرانی کاربرد زیادی داشته است و نه تنها در ساخت پلها کاربرد داشته، بلکه در ساخت آبانبارها، گرمابه و یخچالها هم مورد استفاده قرار میگرفت. برای ساختن ساروج خاک رس و آهک را به نسبت شش و چهار مخلوط میکردند تا گلی سفت به دست آید. سپس مقداری الیاف که معمولا پرزهای نوعی نی بود و گاهی تخممرغ به آن اضافه میکردند و مخلوط تازه را با چوبهایی به قطر ده سانتیمتر میکوبیدند تا به خوبی مخلوط شوند.
پل رومییکی دیگر از پلهایی که در ملات آن از تخم مرغ استفاده شد، پل قدیمی دزفول است. این پل با نامهای مختلفی مانند پل اندیمشک، پل قدیمی، پل ساسانی، پل شاپوری، پل رومی و پل باستانی دزفول شناخته میشود.
این پل راه عبور شهرهای شوشتر، اندیمشک و دزفول و در گذشته یکی از راههای مهم ارتباط بین منطقه جندی شاپور و سرزمین بینالنهرین بوده است که به دستور شاپور اول پس از پیروزی بر والرین و با بهکارگیری اسرای رومی ساخته شد.
در ساخت این نیز از ساروج و برای افزایش مقاومت ساروج هم در ملات آن از تخممرغ، موی بز و شیر استفاده شده است.
پل تاریخی مُرغانه پُردپل تاریخی مُرغانه پُرد در روستای لاله دشت بخش کوچصفهان گیلان نیز که مربوط به دوره قاجار است، طبق گفته برخی از اهالی با استفاده از تخم مرغهای یک پیرزن ساخته شده است. گیلانیها به تخم مرغ در زبان محلی خود مُرغانه میگویند.
البته روایت دیگری هم وجود دارد. طبق این روایت این پیرزن فقط هزینه ساخت پل را با فروش تخممرغهایش تامین کرده و به همین دلیل به پل تخم مرغی یا به زبان محلی مُرغانه پُرد معروف شده است. البته این افسانه درباره بیشتر پلهای تخم مرغی گیلان گفته میشود. مثلا در ساخت پل خشتی لنگرود در استان گیلان هم از آجر و ساروج استفاده شده است؛ گفته میشود برای استحکام این پل نیز در ملات آن از تخم مرغ استفاده شده است. این افسانه پیرزن و تخممرغهایش درباره این پل نیز روایت میشود.
درباره پل لیشاوندان فومن در استان گیلان هم دو روایت وجود دارد. این پل نیز بین اهالی به مرغانه پل معروف است. عدهای معتقدند که در ساخت آن از پوست تخم مرغ برای دوام بیشتر بنا استفاده کردهاند، اما برخی نیز معتقدند که، چون طاق قوسی و شیبدار پل شبیه تخم مرغ است به مرغانه پل معروف است. اما حالت اول به دلیل استفاده ساروج در این بنا محتملتر است، چون استفاده از تخم مرغ برای استحکام در آن زمان مرسوم بوده است.
در کل استانهای شمالی بهویژه گیلان به دلیل داشتن بارشهای فراوان و رودخانههای پرآب تعداد زیادی از این دست پلها را داشته است. پل خشتی لوشان نیز نمونه دیگری از این دست پلهاست. این پل برخلاف بقیه پلهای خشتی که قوسی هستند، بهصورت پلکانی طراحی و ساخته شده است.
بناهای تاریخی دیگری که با تخم مرغ ساخته شدنددر ساخت گنبد جبلیه کرمان و پل دختر شهر میانه هم از تخممرغ در ملات آنها استفاده شده است. همچنین از شیر شتر نیز در ساختار گنبد جبلیه استفاده شده است.
استفاده از تخم مرغ در معماری هندینکته جالب توجه اینجاست که این نوع معماری گویا فقط در ایران رواج نداشته است. یک مهندس معمار در تامیل نادو هندوستان نیز خانهای با تخم مرغ و شکر زرد در سال ۲۰۱۹ ساخت. زیرا وی معتقد بود اجدادشان در خانههای دوستدار محیط زیست زندگی میکردند که دارای تهویه مناسب بوده و با استحکام بالا، تمام نیازهای آنها را برآورده میکرده است.
به گفته این مهندس هندی، بسیاری از خانههای قدیمی منطقه با حیاطهای سنتی، توسط لجن و موادی مانند شکر زرد و تخم مرغ ساخته شده است. وی در ساخت خانه خود به جای سیمان، از مخلوط ملات آهک، ماسه، شکر زرد و آب استفاده کرد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: آثار تاریخی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل تخم مرغ استفاده شده استفاده از تخم مرغ ساخته شده آن از تخم مرغ تخم مرغ ساخته شد پل قدیمی بنا ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۰۶۴۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(عکس) قبرستان ممنوعه تهران، کجاست و مدیریت آن با چه کسانی است؟
«قبرستان ممنوعه تهران» یکی از قبرستانهای قدیمی و ناشناخته شهر تهران است. در این قبرستان افراد نامی و مشهور بسیاری دفن شدهاند. چهرههای علمی، سیاسی و خارجیهایی که در ایران مشغول فعالیت بودند و در دوران سکونتشان در تهران جان خود را از دست دادهاند.
به گزارش همشهری آنلاین، قبرستان ممنوعه تهران، که با نام قبرستان دولاب نیز شناخته میشود، یکگورستان قدیمی مربوط به مسیحیان است. در واقع این قبرستان باغی بزرگ در اتوبان شهید محلاتی، بین خیابانهای شهید رضایی و مستفیذ است که در میان اهالی به نام قبرستان «دولاب» شناخته میشود. این گورستان محل دفن مسیحیان کشورهای فرانسه، ایتالیا، روسیه و لهستان است که در سالهای دور در ایران زندگی میکردند و در این کشور نیز از دنیا رفتهاند. تعدادی از این افراد سرباز و بخشی دیگر افراد غیرنظامی بودهاند که در بین آنها اشخاص مشهور نیز دیده میشود.
افرادی که در این قبرستان به خاک سپرده شدهاند، ملیتهای مختلفی دارند. ملیت هر فرد با یک پرچم بر روی قبر مشخص شده است. بر روی سنگ قبرها نیز علائمی، چون صلیب یا تصویری از یک بانوی غمگین دیده میشود. افرادی که در این قبرستان آرمیدهاند، سربازان گمنام روسیه و لهستانیهایی هستند که در جنگ جهانی دوم در راه برگشت به وطن جانشان را از دست دادهاند. تعدادی از قبرها نیز مربوط به کنتهای فرانسوی، شاهزادههای گرجی و پزشکان دربار قاجار و پهلوی است. افراد مشهوری مانند «اوانس اوگانیانس» اولین کارگردان سینمای ایران و موسس اولین مدرسه بازیگری در ایران، «شاهین سرکیسیان» موسس تئاتر مدرن در ایران، «کنت دو مونت فرت» اولین رئیس پلیس ایران، «ولادیسلاو هورودکی» معمار اهل لهستان، «ولادیمیر گاردایستکی» معمار ایستگاه راهآهن تهران، «آلفرد ژان بانیست لومر» موسیقیدان نظامی فرانسوی مربوط به دوران ناصرالدینشاه قاجار که نخستین سرود ملی ایران را ساخت، «دکتر کلوکه» پزشک فرانسوی محمدشاه قاجار و «دکتر تولوزان» پزشک مخصوص ناصرالدین شاه که از جمله اقدامات او در ایران میتوان به بهداشت عمومی و تشکیل مجلس حفظالصحه اشاره کرد.
اولین قبر متعلق به پزشک مخصوص درباراین محدوده در گذشتههای دور زمین کشاورزی بود که بعدها تبدیل به قبرستان شد. اولین فردی که در این منطقه به خاک سپرده شد، دکتر «کلوکه» پزشک اختصاصی محمدشاه و ناصرالدینشاه قاجار بود. «کلوکه» در سال۱۸۵۵ در این خاک دفن شد. بعدها دکتر تولوزان، یکی از پزشکان فرانسوی دربار قاجار، زمینهای این منطقه را خرید و آن را به گورستان مسیحیان مقیم تهران تبدیل کرد. بخشهای مختلف این گورستان توسط سفارتهای فرانسه، ایتالیا و لهستان خریداری شد و اکنون آنها این محل را مدیریت میکنند.
قبرستان دولاب بیش از ۷۵ هزار مترمربع مساحت دارد و دارای ۵ بخش مختلف است. هرکدام از این بخشها ورودی جداگانهای دارند. در میان قبرستان نیز یک خیابان وجود دارد که این ۵ بخش را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم میکند. سه بخش کاتولیک، ارتدوکس و ارامنه گریگوری در قسمت شرقی و دو بخش ارامنه کاتولیک و آشوریهای کلدانی در قسمت غربی قبرستان دولاب قرار دارد. بزرگترین بخش قبرستان دولاب مربوط به ارامنه است که حدود ۴۴ هزار مترمربع را در برمیگیرد. اغلب افرادی که در این بخش مدفون شدهاند، ارامنه ایرانی هستند که در بین آنها افراد نامی و سرشناسی، چون شاهین سرکیسیان، آرام گارونه، اسرائیل ساهاکیان، زورا ساگینیان، مارکار قارابگیان، نیکلای لاوری و نیکوکاران درمانگاه خیریه آودیسیان دیده میشوند. قدیمیترین سنگ قبر این بخش مربوط به سال ۱۳۷۵ است. پس از آن تدفین در این قبرستان از طرف شهرداری تهران ممنوع اعلام شد.
ترسناکترین بخش قبرستانمسیحیان ارتدوکس در بخش ارتدوکسهای قبرستان دولاب دفن شدهاند که از مشهورترین آنها میتوان به نیکولای مارکف معمار و آنتوان سوروگین عکاس اشاره کرد. این افراد هر دو روسی بودهاند و اصالت گرجی داشتند. در قسمت ورودی این بخش یک آرامگاه دیده میشود که با معماری گرجی و به شکل کلیسا ساخته شده است. این آرامگاه به مینادورا خوشتاریا، همسر آکاکی خوشتاریا تعلق دارد. آکاکی خوشتاریا تاجر گرجی است که امتیاز استخراج نفت شمال ایران را از دربار قاجار دریافت کرده و در این منطقه مشغول فعالیت بود. همچنین قسمت دیگری از قبرستان دولاب، که با عنوان ترسناکترین بخش شناخته میشود، مربوط به ۲۶ مهندس ایتالیایی است. مهندسین معدنی که در سالهای ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۳ در ایران کار میکردند و همینجا جان خود را از دست دادند. قبرهای این افراد در زیرزمین و لای دیوارها قرار دارد و سنگ قبر آنها نیز به صورت ایستاده دوتادور این دیوارهای نصب شده است.
در واقع برای ورود به این بخش باید از میان مردگانی ایستاده عبور کنید که کمی ترسناک است. از سوی دیگر حدود ۱۴هزار و ۲۰۰ مترمربع از قبرستان متعلق به کاتولیکهاست. در این بخش قبر افراد مشهوری، چون دکتر کلوکه، دکتر جمشید اعلم و ولادیمیر گاردایستکی دیده میشود. اکنون قبرستان ممنوعه توسط سفارتخانههای مربوطه مانند روسیه، لهستان، فرانسه و شورای خلیفهگری ارامنه مدیریت میشود. یک خانواده در این قبرستان زندگی میکنند که نگهبانی از قبرستان را بر عهده دارند.